Een overzicht van verschillende slaapstoornissen waar vrouwen gemiddeld meer last van hebben.
Goede slaap is essentieel voor ons lichamelijk, geestelijk en emotioneel welzijn. De gemiddelde volwassene heeft elke nacht zeven tot negen uur slaap nodig. Helaas krijgt minder dan tweederde van de vrouwen ook daadwerkelijk elke nacht zoveel slaap (CDC).
Zelfs één nacht slecht slapen veroorzaakt slaperigheid overdag, problemen met het geheugen en de concentratie, en verminderde prestaties op school en op het werk. Erger nog, chronisch slaaptekort verhoogt het risico op letsel, ongevallen, ziekte en zelfs overlijden.
Goed slapen is van vitaal belang, maar een goede slaapkwaliteit is dat ook. Biologische omstandigheden die uniek zijn voor vrouwen, zoals de menstruatiecyclus, zwangerschap en menopauze, hebben allemaal invloed op hoe goed een vrouw slaapt. Vrouwen hebben te maken met veranderende hormoonspiegels, zoals oestrogeen en progesteron, gedurende de maand en gedurende haar hele leven. Inzicht in de effecten van deze hormonen, omgevingsfactoren en leefgewoonten kan vrouwen helpen een goede nachtrust te hebben.
Hoeveel slaap heeft een vrouw nodig?
De gemiddelde volwassen vrouw slaapt acht uur en 27 minuten per nacht. Studies tonen aan dat vrouwen ongeveer 11 minuten meer slapen dan mannen, ondanks het feit dat ze minder tijd hebben om te slapen als gevolg van verschillen in betaald en onbetaald werk, meer zorgtaken en gezins- en sociale rollen.
Maar ondanks het feit dat vrouwen over het algemeen meer slapen, ontdekten onderzoekers dat de slaap van vrouwen van mindere kwaliteit is dan die van mannen. Een van de redenen zou kunnen zijn dat vrouwen vaker opstaan om voor anderen te zorgen, waardoor hun slaap wordt onderbroken. Vrouwen doen overdag ook vaker een dutje, wat hun slaapkwaliteit ‘s nachts nog verder kan verstoren.
Veel voorkomende slaapproblemen bij vrouwen
70 miljoen Amerikanen lijden aan slaapproblemen, maar mannen en vrouwen hebben niet evenveel slaapproblemen. Vrouwen hebben vaker slaapproblemen dan mannen. Vrouwen hebben ook een grotere kans dan mannen om bepaalde slaapstoornissen te ontwikkelen, waaronder slapeloosheid en rustelozebenensyndroom.
Hieronder bespreken we de meest voorkomende slaapproblemen bij vrouwen.
Slapeloosheid
Mensen met slapeloosheid hebben regelmatig moeite om in slaap te vallen of te blijven. Als gevolg daarvan voelen ze zich niet fris als ze wakker worden en hebben ze moeite om overdag te functioneren. Slapeloosheid is de meest voorkomende slaapstoornis, maar vrouwen hebben er 40 procent meer kans op dan mannen. Zij hebben ook meer kans op symptomen van slaperigheid overdag.
Er zijn een aantal redenen waarom vrouwen vaker last hebben van slapeloosheid. Hormonale veranderingen in verband met de menstruatie, zwangerschap en menopauze kunnen het circadiane ritme van een vrouw veranderen, en daardoor bijdragen aan slapeloosheid. De prevalentie van slapeloosheid bij vrouwen neemt aanzienlijk toe op oudere leeftijd, wanneer zij de overgang naar de menopauze doormaken. Opvliegers en nachtelijk zweten verstoren de slaap en worden door 75 tot 85% van de vrouwen in de menopauze ervaren. Vrouwen hebben ook bijna twee keer zoveel kans als mannen om depressie en angst te rapporteren – twee aandoeningen die nauw samenhangen met slapeloosheid.
De behandeling van slapeloosheid begint vaak met betere slaapgewoonten, zoals het volgen van een regelmatig slaapschema, het beperken van de inname van cafeïne en alcohol, en het verbeteren van de slaapomgeving. Als een onderliggende aandoening bijdraagt aan de slapeloosheid – zoals depressie, blaasproblemen of pijn – kan een arts zich eerst richten op de behandeling daarvan met medicijnen, therapie en veranderingen in levensstijl.
Pijn en slaap
Pijn wordt sterk geassocieerd met slapeloosheid. Pijn maakt het moeilijk om comfortabel genoeg in slaap te vallen. Het maakt het ook moeilijk om in slaap te blijven, omdat bepaalde aandoeningen u dwingen om u ‘s nachts aan te passen om niet met pijn wakker te worden.
Sommige aandoeningen die gepaard gaan met chronische pijn komen vaker voor bij vrouwen, zoals migraine, spanningshoofdpijn, brandend maagzuur, artritis en fibromyalgie.
Behandeling van pijngerelateerde slaapproblemen kan gericht zijn op de bron van de pijn, het slaapprobleem, of beide. Een combinatie van ontspanningstechnieken, cognitieve gedragstherapie, veranderingen in levensstijl en vrij verkrijgbare en voorgeschreven medicijnen kan helpen.
Nachtelijke slaapgerelateerde eetstoornis (NS-RED)
Nachtelijke slaapgerelateerde eetstoornis (NS-RED) is een parasomnie waarbij mensen ‘s nachts eten terwijl ze slapen, en zich daar niets van herinneren als ze wakker worden. Vrouwen hebben significant meer kans om NS-RED te hebben. NS-RED kan optreden tijdens slaapwandelen en kan samengaan met andere slaapstoornissen die slaap-eten uitlokken.
NS-RED kan worden behandeld met medicatie, therapie, stressmanagementtechnieken en veranderingen in levensstijl, zoals het beperken van cafeïne en alcohol.
Rustelozebenensyndroom (RLS) en Periodic Limb Movement Disorder (PLMD)
Het rustelozebenensyndroom (RLS) veroorzaakt een onaangenaam kruipend en tintelend gevoel in de benen, dat optreedt wanneer men ligt en gepaard gaat met een oncontroleerbare drang om de benen te bewegen. Omdat de symptomen optreden wanneer men ligt en alleen kunnen worden verlicht door te bewegen, hebben veel vrouwen met RLS moeite met slapen. Deze slaapproblemen kunnen leiden tot slaperigheid overdag, stemmingswisselingen, angst en depressie – die allemaal op hun beurt de slaapproblemen kunnen verergeren.
Vrouwen hebben twee keer meer kans op RLS dan mannen, en meer kans op comorbiditeiten dan mannen. Het risico op RLS is hoger bij vrouwen met meerdere kinderen, en neemt twee keer toe vanaf de zwangerschap tot de menopauze.
IJzertekort, dat vaker voorkomt bij vrouwen, kan een risicofactor zijn voor RLS. Behandeling kan bestaan uit ijzersupplementen, andere medicijnen, en veranderingen in de levensstijl om de slaap te verbeteren.
Ongeveer 80% van de mensen met RLS heeft ook periodic limb movement disorder (PLMD), een slaapstoornis waarbij de persoon onwillekeurige beenstoten of -trekkingen ervaart tijdens de slaap. Deze bewegingen kunnen om de 20 tot 30 seconden optreden en kunnen, net als RLS, de slaapkwaliteit verstoren.
Ploegendienst en slaap
Bijna 15 miljoen Amerikanen werken op niet-traditionele uren, buiten de normale tijd van 9.00 tot 17.00 uur. Ploegendienstwerkers, vooral degenen die de nachtdienst werken, moeten vaak op niet-traditionele uren slapen. Dit veroorzaakt verstoringen van hun natuurlijke slaap-waakcyclus, met gevolgen die kunnen leiden tot minder rustgevende slaap, minder slaap in het algemeen, en meer slaapgerelateerde ongevallen en ziekten, vooral voor degenen die in de nachtdienst werken.
Uit een groot onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat vrouwelijke nachtploegmedewerkers een aanzienlijk groter risico lopen op borstkanker en hart- en vaatziekten. Ze hebben ook meer kans op onregelmatige menstruatiecycli. Hoewel verder onderzoek nodig is, denken wetenschappers dat de veranderingen in de blootstelling aan licht en het slaapverlies als gevolg van ploegendienst biologische of hormonale effecten kunnen hebben die de slaap-waakcyclus verstoren. Onregelmatige werkroosters kunnen ook een belasting vormen voor het gezinsleven en het sociale leven, wat kan leiden tot stress en andere emotionele problemen die de slaap verslechteren.
Lichttherapie, medicatie en verandering van levensstijl kunnen als behandeling worden voorgesteld. Vrouwen die slaapproblemen en andere problemen ondervinden als gevolg van ploegendienst, moeten een arts raadplegen.
Slaapapneu
Slaapapneu is een slaapstoornis die wordt gekenmerkt door tijdelijke pauzes in de ademhaling tijdens de slaap. Deze pauzes veroorzaken luide snurkende, verstikkende en hijgende geluiden die de slaap verstoren en leiden tot overmatige slaperigheid overdag. Slaapapneu komt twee keer zo vaak voor bij mannen, hoewel het bij vrouwen na de leeftijd van 50 jaar toeneemt. Vrouwen hebben ook vaker een comorbide depressie.
Zwaarlijvigheid en oudere leeftijd zijn de twee grootste risicofactoren voor slaapapneu. Tijdens de menopauze ondergaan vrouwen hormonale veranderingen die leiden tot een toename van buikvet, evenals lagere progesteronspiegels. Beide kunnen hun verhoogde risico op slaapapneu verklaren.
Vrouwen die denken dat ze slaapapneu hebben, moeten een arts raadplegen. Er zijn een aantal effectieve behandelingsopties beschikbaar, waaronder CPAP-therapie. Hormonale vervangingsbehandeling voor de menopauze kan hun risico verlagen, net als het veranderen van hun dieet en lichaamsbeweging.
Hoe slaap verandert gedurende het leven van een vrouw
Biologische verschillen verklaren een deel van de slaapverschillen tussen vrouwen en mannen. Vrouwen doen er langer over om in slaap te vallen en brengen meer tijd door in de herstellende trage, diepe slaap dan mannen. Oudere vrouwen melden ook vaker dat ze slaperiger zijn en 20 minuten minder slapen per nacht.
De sekseverschillen in slaap komen aan het licht in de puberteit. Onder middelbare scholieren hebben vrouwen aanzienlijk minder kans om de aanbevolen acht uur slaap per nacht te krijgen dan hun mannelijke tegenhangers. Zij hebben ook meer kans op een comorbide depressie. Deze slaapproblemen blijven bestaan bij andere belangrijke hormonale overgangen in het leven van een vrouw, zoals menstruatie, zwangerschap en menopauze.
Een derde van de vrouwen heeft tijdens de menstruatiecyclus last van krampen, hoofdpijn en een opgeblazen gevoel die slaapstoornissen veroorzaken. En hoewel de totale slaaptijd ongeveer gelijk blijft gedurende de menstruatiecyclus, hebben vrouwen de meeste kans om een lagere slaapkwaliteit te rapporteren in de week voor de menstruatie. Het is ook in deze periode dat vrouwen met ernstige PMS vaker last hebben van storende dromen, slaperigheid, vermoeidheid en concentratieproblemen.
Vrouwen hebben meer kans op slaapproblemen tijdens de zwangerschap, vooral tijdens het derde trimester wanneer de symptomen van RLS, OSA, pijn en incontinentie vaker voorkomen. De slaapstoornissen houden aan tot na de bevalling, wanneer de hormoonspiegels dalen. Deze plotselinge verandering in hormonen, samen met het opvoeden van een pasgeborene, kan de slaapkwaliteit en slaperigheid overdag verslechteren.
Vrouwen ervaren en rapporteren hun slaapproblemen anders dan mannen. Zo zullen vrouwen die zich voor slaapapneu laten behandelen zich eerder richten op symptomen als vermoeidheid en depressie, terwijl mannen snurken en hijgen zullen beschrijven. Dit kan ertoe leiden dat minder vrouwen gediagnosticeerd worden, of dat er een verkeerde diagnose van slapeloosheid wordt gesteld terwijl slaapapneu de onderliggende aandoening is.
Slaapproblemen komen veel voor bij vrouwen, en kunnen in de loop van het leven veranderen of in intensiteit variëren, maar er is hoop op een betere slaap. Begin met een betere slaaphygiëne. Vermijd dutjes overdag en beperk uw cafeïne-, alcohol- en nicotinegebruik. Doe regelmatig aan lichaamsbeweging en volg een consequent slaapschema. Maak uw slaapkamer zo koel, donker en rustig mogelijk (en verwijder rommel en elektronica). Spreek tot slot met een arts over uw slaapproblemen. Zij kunnen u helpen.