Slaapmedicijnen

Medische afwijzing: De inhoud van deze pagina mag niet worden opgevat als medisch advies of worden gebruikt als aanbeveling voor specifieke medicatie. Raadpleeg altijd uw arts voordat u nieuwe medicijnen gaat gebruiken of uw huidige dosering gaat wijzigen.

Meer dan een derde van de Amerikaanse volwassenen heeft moeite om genoeg te slapen, en in reactie daarop nemen velen hun toevlucht tot slaappillen. Volgens gegevens van de CDC heeft 8,2% van de Amerikaanse volwassenen in de afgelopen week ten minste vier keer een slaapmiddel gebruikt.

Slaapmiddelen omvatten medicijnen op recept, vrij verkrijgbare geneesmiddelen en voedingssupplementen, waarvan vele als “natuurlijke” slaapmiddelen worden bestempeld. Binnen deze categorieën zijn er verschillende soorten geneesmiddelen en verbindingen die het lichaam op verschillende manieren beïnvloeden.

Elk slaapmiddel heeft potentiële voordelen en risico’s, dus het is belangrijk dat u weet hoe ze werken, bij welke aandoeningen ze kunnen helpen en hoe u ze veilig kunt gebruiken. Om de beste slaapmedicatie te vinden, is het nodig om samen te werken met een arts die een specifiek slaapmiddel kan aanbevelen op basis van uw situatie.

Categorieën slaapmedicijnen

Er zijn drie grote categorieën slaapmiddelen: medicijnen op recept, vrij verkrijgbare medicijnen en voedingssupplementen.

De categorieën zijn verschillend op basis van de actieve ingrediënten die ze bevatten en hoe ze werken. Elke categorie is ook onderhevig aan verschillende soorten regelgeving en toegankelijkheid.

Geneesmiddelen op recept

Geneesmiddelen op recept zijn alleen verkrijgbaar bij apotheken en moeten door een arts worden besteld voor een specifieke patiënt. Deze geneesmiddelen staan onder streng toezicht van de U.S. Food and Drug Administration (FDA), die elk geneesmiddel op recept moet goedkeuren op basis van de veiligheid en werkzaamheid ervan in klinische proeven.

Elk door de FDA goedgekeurd geneesmiddel heeft een specifieke indicatie, die de medische aandoeningen beschrijft waarvoor het bedoeld is. Zodra een geneesmiddel voor een bepaalde indicatie is goedgekeurd, kunnen artsen het echter ook voor andere aandoeningen voorschrijven, wat bekend staat als “off-label” gebruik.

Veel voorgeschreven medicijnen zijn door de FDA goedgekeurd om slaapproblemen te behandelen, terwijl andere medicijnen off-label worden gebruikt om te proberen de slaap te verbeteren. Groepen zoals de American Academy of Sleep Medicine (AASM) werken aan richtlijnen voor gezondheidswerkers over de voor- en nadelen van deze medicijnen.

Slaapmedicijnen op recept werken over het algemeen door chemische stoffen in de hersenen te veranderen die betrokken zijn bij het reguleren van slaap en waakzaamheid. De effecten van de medicatie zijn afhankelijk van de chemische stoffen die worden beïnvloed.

In de volgende paragrafen worden enkele soorten voorgeschreven medicijnen beschreven die voor slaapproblemen kunnen worden gebruikt.

Hypnotica en kalmerende middelen

Hypnotica en kalmerende middelen zijn geneesmiddelen die zijn ontworpen om een persoon slaperig te laten voelen. De eerste generatie voorgeschreven slaapmiddelen waren benzodiazepinen. Deze geneesmiddelen verhogen de productie in de hersenen van gamma-aminoboterzuur (GABA), een stof die slaperigheid opwekt.

De laatste jaren wordt een nieuwere klasse hypnotica, vaak Z-drugs genoemd naar hun medische naam, steeds vaker voorgeschreven. Deze geneesmiddelen verhogen ook de GABA-productie, maar op een gewijzigde manier die over het algemeen minder bijwerkingen blijkt te hebben dan de traditionele benzodiazepinen.

De meeste hypnotica kunnen zo worden geformuleerd dat ze snel werken of geleidelijk vrijkomen, afhankelijk van de vraag of iemand meer moeite heeft om in slaap te vallen of in slaap te blijven.

Andere soorten kalmerende middelen, zoals barbituraten, kunnen mensen helpen zich slaperig te voelen, maar ze zijn zelden de eerste keuze bij de behandeling van slaapproblemen vanwege het risico op verslaving en overdosering.

Orexine Receptor Antagonisten

Orexine receptor antagonisten blokkeren het effect van orexine, een natuurlijke stof die het waakbewustzijn verhoogt. Door het niveau van orexine te verlagen, bevorderen deze geneesmiddelen de slaperigheid zonder enkele van de effecten die optreden bij andere hypnotica, zoals hoofdpijn, misselijkheid en vergeetachtigheid op korte termijn.

Melatonine Receptor Agonisten

Melatonine is een hormoon dat van nature door het lichaam wordt geproduceerd en dat slaap en een gelijkmatig circadiaan ritme bevordert. Een melatonine receptor agonist is een receptgeneesmiddel dat het effect van melatonine nabootst en meestal wordt gebruikt om mensen te helpen die problemen hebben met in slaap komen. Dit receptgeneesmiddel is anders dan een vrij verkrijgbaar melatoninesupplement.

Antidepressiva

Antidepressiva zijn geneesmiddelen die oorspronkelijk werden ontwikkeld om depressie te behandelen. Van sommige van deze middelen, waaronder selectieve serotonine heropname remmers (SSRI’s) en tricyclische antidepressiva (TCA’s), is vastgesteld dat ze bij sommige mensen slaperigheid veroorzaken. Als gevolg hiervan worden antidepressiva soms voorgeschreven bij slaapproblemen.

Antidepressiva zijn niet specifiek goedgekeurd door de FDA voor slaapproblemen, dus dit is een voorbeeld van off-label gebruik. Dit gezegd hebbende, veel mensen met een depressie hebben ook slaapproblemen, en deze medicijnen kunnen worden voorgeschreven om hun symptomen aan te pakken.

Anticonvulsiva

Anticonvulsiva zijn geneesmiddelen die voornamelijk worden gebruikt om aanvallen te behandelen, en in sommige gevallen worden ze off-label voorgeschreven voor slaapproblemen. Hun effect op de slaap is gekoppeld aan hun potentiële anti-angst eigenschappen, maar diepgaand onderzoek is beperkt over hun voordelen voor de slaap.

Antipsychotica

Antipsychotica zijn een klasse van geneesmiddelen die worden gebruikt bij psychische stoornissen, omdat ze werken om wanen en hallucinaties te verminderen. Ze worden soms off-label voorgeschreven als behandeling voor slaapproblemen vanwege hun kalmerende werking die samenhangt met de manier waarop ze de chemische stof serotonine in de hersenen beïnvloeden.

Geneesmiddelen zonder recept

Over-the-counter (OTC) medicijnen kunnen zonder recept worden gekocht en worden vaak verkocht in apotheken, drogisterijen en veel supermarkten. Afzonderlijke merken van OTC-medicijnen behoeven geen directe goedkeuring van de FDA, maar het werkzame bestanddeel in deze geneesmiddelen moet wel door de FDA zijn goedgekeurd en zij moeten voldoen aan specifieke normen die door de FDA zijn vastgesteld.

Er zijn veel verschillende merken OTC-slaapmedicijnen. Bijna allemaal zijn het antihistaminica, die gewoonlijk worden gebruikt om allergieën te behandelen. Antihistaminica veroorzaken vaak slaperigheid, wat heeft geleid tot hun gebruik als OTC-slaapmiddel.

Dieet-supplementen

Een breed scala aan slaapmiddelen wordt verkocht als voedingssupplementen. Voedingssupplementen hoeven niet door de FDA te worden goedgekeurd voordat ze worden verkocht en zijn niet op dezelfde manier gereguleerd als geneesmiddelen op recept en OTC-geneesmiddelen.

Voor de aankoop van voedingssupplementen is geen recept nodig en ze worden verkocht in apotheken, drogisterijen, supermarkten, speciaalzaken en online.

Natuurlijke slaapmiddelen, waaronder melatonine, kava, valeriaan en andere producten, zijn verkrijgbaar als voedingssupplementen. Veel slaapmiddelen combineren verschillende ingrediënten en doseringen in een pil, vloeistof of kauwbare vorm.

Voor de meeste voedingssupplementen geldt dat er weinig onderzoek is gedaan naar de voordelen en risico’s ervan. Om deze reden worden deze producten over het algemeen niet aanbevolen door de American Academy of Sleep Medicine bij onvoldoende slaap.

Welke categorie slaapmiddelen is het beste?

Het is onmogelijk om voor alle situaties het beste slaapmiddel te kiezen. Wanneer een slaapmiddel nodig is, hangt de optimale keuze af van de omstandigheden van de persoon, waaronder de aard van de slaapproblemen, de algemene gezondheidstoestand en bijkomende aandoeningen, andere medicatie die de persoon gebruikt en de kosten en beschikbaarheid van verschillende medicatie.

Gezien de vele factoren die deze beslissing kunnen beïnvloeden, is het het beste om met een arts te overleggen voordat u een slaapmiddel neemt, ook als het zonder recept of als voedingssupplement wordt verkocht.

Welke aandoeningen kunnen worden behandeld met slaapmedicatie?

Slaapmedicijnen worden vaak voorgeschreven om slapeloosheid of op slapeloosheid gelijkende symptomen te behandelen. Slapeloosheid is het onvermogen om in slaap te vallen of in slaap te blijven, zelfs als daar de gelegenheid voor is, en het beïnvloedt vaak hoe iemand de volgende dag denkt, zich voelt, of handelt.

Medicijnen die bedoeld zijn om iemand slaperig te maken of de hele nacht door te laten slapen, zoals hypnotisch-sedatieve medicijnen, zijn meestal bedoeld om mensen met symptomen van slapeloosheid beter te laten slapen.

Sommige slaapmedicijnen, waaronder melatonine, kunnen ook worden gebruikt om slaapstoornissen van het circadiane ritme te behandelen, die optreden wanneer de interne klok van een persoon niet is afgestemd op de dag-nachtcyclus. Mensen met een jetlag als gevolg van vliegreizen of met een ploegendienststoornis als gevolg van ‘s nachts werken, kunnen baat hebben bij melatonine.

Andere soorten slaapstoornissen, zoals parasomnieën of rusteloze benen syndroom, kunnen worden behandeld met andere soorten medicijnen die bedoeld zijn om de symptomen van deze aandoeningen aan te pakken in plaats van slaperigheid op te wekken.

Zijn medicijnen de enige behandeling voor slaapproblemen?

Veel slaapproblemen kunnen worden aangepakt zonder slaapmedicatie. In feite wordt in veel gevallen de voorkeur gegeven aan een niet-medicamenteuze aanpak als eerste behandeling, waarbij medicijnen alleen worden gebruikt als de slaapproblemen aanhouden. Dit geldt vooral voor oudere volwassenen en mensen met gelijktijdig bestaande gezondheidsproblemen, die meer kans hebben op bijwerkingen van slaapmedicijnen.

Een beproefd alternatief voor slaapmedicatie is cognitieve gedragstherapie voor slapeloosheid (CGT-I). CGT-I helpt negatieve gedachten over slaap aan het licht te brengen en te heroriënteren, terwijl een betere slaaphygiëne wordt aangemoedigd.

Verbetering van de slaaphygiëne, met inbegrip van de slaapomgeving en dagelijkse gewoonten, helpt vaak bij het verbeteren van de kwaliteit en consistentie van iemands slaap. Veranderingen in de slaaphygiëne kunnen bestaan uit het opstellen van een standaard slaapschema, het beperken van de inname van alcohol en cafeïne, en het optimaliseren van de slaapomgeving om slaapstoornissen te voorkomen. Een regelmatige nachtelijke routine om zich klaar te maken om naar bed te gaan, met inbegrip van stappen om te helpen ontspannen en tot rust te komen, zijn vaak nuttig voor mensen die moeite hebben om in slaap te vallen.

Afhankelijk van iemands situatie kunnen deze niet-medische benaderingen samen met slaapmedicijnen worden gebruikt als een vorm van combinatietherapie.

Wat zijn de mogelijke voordelen en risico’s van slaapmedicatie?

De mogelijke voordelen van slaapmedicijnen zijn een betere slaapduur, een beter vermogen om de hele nacht door te slapen en een stabieler slaapschema. Verbetering van de slaap kan slaperigheid overdag verminderen. Slaapmiddelen kunnen helpen bij het opnieuw instellen van slaappatronen om gezondere gewoonten mogelijk te maken.

De mogelijke nadelen van slaapmiddelen variëren afhankelijk van de specifieke medicatie en de persoon die ze gebruikt. Enkele risico’s van het gebruik van slaapmiddelen zijn:

• Gewoontevorming: Een persoon kan afhankelijk worden van medicatie, zelfs als het niet bedoeld is voor langdurig gebruik. Abrupt stoppen met het innemen van het medicijn na langdurig gebruik kan leiden tot verergering van slaapproblemen of ontwenningsverschijnselen.
• Afnemende effectiviteit: Mensen kunnen een tolerantie opbouwen voor veel medicijnen, waaronder hypnotica, waardoor de voordelen afnemen en de bijwerkingen kunnen verergeren als de dosering wordt verhoogd.
• Overmatige slaperigheid: De slaperigheid die door veel slaapmiddelen wordt veroorzaakt, kan iemands denken en evenwicht beïnvloeden. Te slaperig zijn kan het risico op vallen of andere ongelukken ‘s nachts verhogen, vooral bij oudere volwassenen en mensen met dementie.
• Sufheid de volgende dag: De effecten van sommige slaappillen kunnen lang aanhouden en blijven doorwerken wanneer iemand de volgende dag wakker wordt. Uit onderzoek bleek dat 80% van de mensen die slaapmiddelen slikten, de volgende dag ten minste één resteffect had, zoals concentratieproblemen of een slaperig gevoel.
• Complex slaapgedrag: Van sommige slaapmiddelen, zoals Ambien, is in zeldzame gevallen gemeld dat ze mensen aanzetten tot autorijden, eten en andere activiteiten terwijl ze niet helemaal wakker zijn.
• Risico op auto-ongelukken: Studies hebben een verband gevonden tussen het gebruik van hypnotica en kalmerende middelen en auto-ongelukken. Deze drugs kunnen een negatieve invloed hebben op iemands alertheid, reactietijd en beoordelingsvermogen wanneer hij achter het stuur zit, met een algemeen effect dat vergelijkbaar is met rijden onder invloed.
• Verstoorde slaapkwaliteit: Door de chemische stoffen die betrokken zijn bij de slaap te veranderen, beïnvloeden veel medicijnen niet alleen hoeveel iemand slaapt, maar ook hoe hun slaap verloopt. Medicijnen kunnen de slaapkwaliteit en het normale verloop van de slaapfasen verstoren. Sommige kalmerende middelen kunnen het risico op obstructieve slaapapneu verhogen, een ademhalingsstoornis die gefragmenteerde slaap veroorzaakt.
• Interacties met andere geneesmiddelen: Er kunnen veel interacties zijn tussen geneesmiddelen op recept, vrij verkrijgbare geneesmiddelen en voedingssupplementen, waaronder natuurlijke slaapmiddelen. Deze interacties kunnen de werkzaamheid van geneesmiddelen versterken of verminderen en kunnen onbedoelde gevolgen hebben.
• Andere bijwerkingen: Vrijwel alle geneesmiddelen kunnen bijwerkingen hebben, die niet altijd voorspelbaar zijn. Hypnotica worden bijvoorbeeld in verband gebracht met een algemeen hoger risico op overlijden, wat verband kan houden met secundaire risico’s op depressie, kanker, infecties en/of ongevallen.
• Verkeerd geëtiketteerde supplementen: Bij voedingssupplementen is uit onderzoek gebleken dat bij veel producten in de schappen de dosering van elk ingrediënt niet nauwkeurig wordt vermeld. De FDA heeft ook talrijke gevallen gemeld van bedorven slaapmiddelen die detecteerbare niveaus van andere drugs bevatten. Dit probleem is niet specifiek voor slaapmiddelen, maar doet zich ook voor bij andere supplementen.

Wie moet wel en wie moet geen slaapmiddelen gebruiken?

Slaappillen zijn het meest effectief als ze worden gebruikt onder begeleiding van een arts die specifieke medicijnen kan aanbevelen, evenals de juiste dosering en het juiste tijdstip om ze in te nemen.

Gezonde volwassenen kunnen vaak slaapmiddelen nemen voor een korte periode met weinig negatieve effecten, maar dit hangt sterk af van het soort slaapmiddel en hun individuele gezondheid.

Vanwege een verhoogde kans op bijwerkingen mogen de volgende groepen mensen over het algemeen geen slaapmiddelen gebruiken zonder eerst met hun arts te overleggen:

• Mensen met mobiliteitsproblemen: Hieronder vallen veel ouderen die vatbaarder zijn voor ongelukken en vallen door overmatige sufheid.
• Zwangere vrouwen: Een aantal slaapmedicijnen kan negatieve effecten hebben voor zwangere vrouwen of hun baby.
• Kinderen: Slaapmedicijnen voor kinderen zijn vaak niet dezelfde als die voor volwassenen. Van veel slaapmiddelen is niet bewezen dat ze veilig zijn voor kinderen of ze vereisen een lagere dosis om veilig te zijn.
• Mensen met andere gezondheidsproblemen: Drugs en supplementen kunnen effecten hebben op de fysieke of mentale gezondheid, dus iedereen met coëxistente gezondheidsproblemen moet voorzichtig zijn met het nemen van een nieuw slaapmiddel.
• Mensen die andere medicijnen gebruiken: Om ongewenste wisselwerkingen te voorkomen, kunt u het beste met een arts en/of apotheker overleggen voordat u een slaappil neemt.

Hoe kunt u ervoor zorgen dat slaapmedicijnen veilig worden gebruikt?

Welk type slaapmiddel u ook neemt, er zijn verschillende voorzorgsmaatregelen die ervoor zorgen dat u uw slaapmiddel veilig gebruikt.

Stap 1:
Overleg met uw arts over uw slaapproblemen en welk slaapmiddel de meeste potentiële voordelen en de minste nadelen biedt. Het is belangrijk om met een arts te overleggen om, indien mogelijk, de bron van het probleem vast te stellen. Veel andere factoren, zoals depressie, angst, schildklierafwijking, peri-menopauze, obstructieve slaapapneu, astma, hartfalen en andere medicijnen kunnen slaapproblemen veroorzaken.

Stap 2:
Onthoud dat deze medicijnen over het algemeen niet bedoeld zijn voor langdurig gebruik. Het doel is om uw slaap op korte termijn te verbeteren en u in staat te stellen een gezonde slaaphygiëne te ontwikkelen die op lange termijn vruchten kan afwerpen.

Stap 3:
Overleg met uw arts of apotheker of de dosering voor u geschikt is. Vrouwen nemen slaapmiddelen bijvoorbeeld anders in, dus de FDA heeft een lagere dosis van sommige slaapmedicijnen aanbevolen vanwege de vele meldingen van overmatige slaperigheid de volgende dag. De dosering moet ook worden afgestemd op de vraag of u problemen hebt met inslapen of in slaap blijven.

Stap 4:
Volg alle instructies voor het innemen van uw slaapmedicatie zorgvuldig op. Dit houdt in dat u alleen de voorgeschreven dosis op het juiste tijdstip inneemt, zodat uw slaap optimaal wordt bevorderd en het risico van slaperigheid de volgende ochtend wordt verminderd.

Hoewel deze stap voor de hand lijkt te liggen, bleek uit een onderzoek dat veel voorgeschreven slaapmedicatie niet op de juiste manier werd gebruikt. Er werd ontdekt dat veel mensen een te hoge dosis namen, de pil ‘s avonds te laat innamen en/of het geneesmiddel langer bleven innemen dan de bedoeling was.

Stap 5:
Let bij het innemen van de slaapmedicatie op waarschuwingssignalen van bijwerkingen en praat erover met uw arts als u ze opmerkt. Voorbeelden van deze waarschuwingssignalen zijn:

• Overmatige slaperigheid, gebrek aan concentratie, of vertraagd denken gedurende de dag
  zich instabiel voelen of het risico lopen te vallen
• Onverklaarbare mentale of emotionele veranderingen zoals nervositeit, verwarring of euforie
• Veranderde ademhaling tijdens de slaap, zoals luid snurken
• Ontwenningsverschijnselen als u stopt met het slaapmiddel, zoals trillen, overgeven of spierpijn
• Andere onverklaarbare gezondheidsveranderingen zoals maag- en darmproblemen of andere problemen